Vooronderzoek controlerende rol van de raad
De gemeenteraad heeft in grote lijnen drie belangrijke taken: volksvertegenwoordiging, kaderstelling (inclusief budgetbepaling / budgetrecht) en controle. Wetenschappers en politici noemen ‘controle’ een van de belangrijkste functies van de raad. De gedachte achter het organiseren van gezaghebbend toezicht en gezaghebbende controle is een belangrijk basisprincipe voor de Nederlandse staatsinrichting.
Bij de invoering van de dualisering bij gemeenten is een duidelijke scheiding gemaakt tussen de positie en bevoegdheden van de raad en die van het college. De gemeentelijke (dagelijkse) bestuursfunctie is neergelegd bij het college. De raad is eindverantwoordelijk en heeft het laatste woord. Dus de raad wordt in principe als hoogste macht aangemerkt in de gemeentelijke hiërarchie. Immers, de raad vertegenwoordigt de kiezer. De diverse machten in het gemeentebestuur horen elkaar in evenwicht te houden. Wanneer er geen sprake is van evenwicht en deugdelijk toezicht, kan dat ernstige gevolgen hebben.
Vanwege het belang van de controlerende taak voor de democratische legitimiteit van het gemeentebestuur, maar ook vanwege de grote veranderingen in de verhoudingen tussen samenleving en (lokale) overheid, heeft de rekenkamer besloten een vooronderzoek naar de controlerende rol van de raad uit te voeren. Een vooronderzoek is een literatuurstudie, waarbij gebruikt wordt gemaakt van zowel externe als interne schriftelijke informatie. De informatie is bedoeld om een aanzet te geven voor een denkkader, in dit geval in het kader van een vervolgonderzoek naar de controlerende rol van de raad in Lelystad. Dit onderzoek heeft niet geleid tot besluitvorming door de Lelystadse gemeenteraad.
Om de kennis uit het vooronderzoek beter te borgen, heeft de rekenkamer in 2015 besloten uitgevoerde vooronderzoeken als separaat document te publiceren.
