Een eerste blik rekenkamer Lelystad op ‘Samen Lelystad Oost’
Het programma 'Samen Lelystad Oost' richt zich op de Zuiderzeewijk, Atolwijk, Boswijk en Waterwijk en werkt aan verbeteringen op het gebied van inkomen, werk, onderwijs, gezondheid en veiligheid. 'Samen Lelystad Oost' zorgt onder andere voor renovatie van woningen en het verbeteren van de openbare ruimte. Ook wordt gewerkt aan het voorkomen van risicovol gedrag en criminaliteit bij jongeren. Er is ook extra steun voor armoedebestrijding, onderwijs en een gezonde leefomgeving. 'Samen Lelystad Oost' is een netwerkorganisatie. In een netwerkorganisatie delen de partners kennis, middelen en verantwoordelijkheden om complexe problemen aan te pakken en gemeenschappelijke projecten uit te voeren. De gemeente Lelystad is een van de partners en draagt bij aan 'Samen Lelystad Oost', maar heeft niet de leiding in deze samenwerking.
De rekenkamer Lelystad heeft een eerste verkenning gedaan naar de manier waarop in Lelystad invulling wordt gegeven aan het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) via het programma 'Samen Lelystad Oost'. Het startonderzoek van de rekenkamer Lelystad naar 'Samen Lelystad Oost' richt zich specifiek op de vraag of de gemeenteraad van Lelystad het programma goed kan besturen en controleren binnen de huidige beleids- en financiële kaders. Hierbij is onder meer gekeken is naar de inhoud van het programma, bewonersparticipatie, financiële transparantie, monitoring en governance.
Ondanks vooruitgang in het programma, belemmeringen voor de gemeenteraad
Het startonderzoek naar ‘Samen Lelystad Oost’ wijst uit dat het programma – ondanks opstartproblemen in het begin – inmiddels meer vooruitgang boekt. De gemeente loopt echter tegen problemen aan zoals strikte regels van de landelijke overheid en gebrek aan financiële flexibiliteit. Dit beperkt de autonomie en effectiviteit van de gemeente. De gemeenteraad heeft een beperkte rol bij het programma, wat vragen oproept over zijn vermogen om kaders te stellen, te controleren en zijn budgetrecht uit te oefenen. Voor een goed democratisch proces is het belangrijk dat de raad nauw betrokken is. Veel ontwikkelingen binnen het programma ‘Samen Lelystad Oost’ zijn nog in de beginfase. Dat geeft de raad de kans om actief enige richting te geven aan governance, financiën, informatievoorziening, monitoring en bewonersparticipatie. Verbeteringen op deze gebieden zijn nodig voor een beter democratisch proces en efficiënter bestuur.
Verbeterpunten voor invloed raad op 'Samen Lelystad Oost'
De rekenkamer Lelystad doet vijf aanbevelingen aan de raad. Ze beveelt de raad aan duidelijk te bepalen welke rol hij wil spelen binnen het programma en goede afspraken te maken over de governance. De raad zou het college kunnen vragen voor duidelijke en volledige financiële informatie te zorgen, richtlijnen voor informatievoorziening en monitoring op te stellen en een gestructureerde aanpak voor bewonersparticipatie te ontwikkelen. Daarnaast zou de gemeente Lelystad bij de Rijksoverheid kunnen lobbyen voor minder strenge regels en meer financiële flexibiliteit bij specifieke uitkeringen voor Samen Lelystad Oost.
Gezamenlijk, langjarig onderzoek naar het NPLV
Dit startonderzoek is uitgevoerd in samenwerking met de rekenkamers van Arnhem, Groningen en Heerlen. Het NPLV heeft een verwachte looptijd van 15 tot 20 jaar. Aanleiding voor het NPLV was dat sommige wijken kwetsbaar blijven door problemen zoals armoede, werkloosheid en criminaliteit, ondanks algemene verbeteringen in de leefbaarheid in Nederland. Het Rijk heeft daarom sinds 2022 binnen het NPLV extra aandacht voor twintig van deze kwetsbare wijken, waaronder Lelystad Oost. De rekenkamers zullen het programma elk in hun eigen gemeente langdurig volgen door regelmatig onderzoek te doen naar relevante thema's en ontwikkelingen binnen het programma. Door de resultaten van hun onderzoeken met elkaar te vergelijken, hopen de rekenkamers algemene lessen te trekken voor hun gemeenteraden.
In de media:
