Toespraak burgemeester

Dames en heren, jongens en meisjes, wat fijn dat u hier vanavond bent. Op deze plek van herinnering, bij het monument voor de gevallenen van Willem Bouter. Uw aanwezigheid vanavond raakt. Het zegt iets wezenlijks: u bent het verleden niet vergeten. U bent hier om stil te staan, in stilte, met aandacht.

We zijn hier niet alleen om terug te kijken, maar ook om vooruit te blikken. Vanavond herdenken wij, samen. We staan stil bij hen die hun leven gaven voor onze vrijheid. 80 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, eren wij iedereen die gestorven is door oorlog. Niet alleen in Nederland, maar overal ter wereld. Niet alleen toen, maar ook nu, in vredesmissies en in conflicten. Mensen die streden voor vrijheid, rechtvaardigheid, menselijkheid.

Vandaag herdenken wij hen.

We herdenken de soldaten, de verzetsstrijders, de burgers, de mannen, vrouwen en kinderen die slachtoffer werden van geweld en onderdrukking. Mensen die het hoogste offer brachten. Die droomden van een wereld zonder oorlog. Die hoopten op een toekomst die zij zelf niet meer mochten meemaken.

Vandaag eren wij hen.

We doen dat in stilte. Straks zullen we twee minuten stil zijn. Twee minuten waarin we ruimte maken voor onze gedachten, voor ons verdriet, voor onze herinnering. Deze stilte is niet leeg, maar is vol. Vol van betekenis, vol van respect, vol van verbondenheid.

Vandaag staan we stil bij het grote offer dat zij voor onze vrijheid hebben gebracht.

Vrijheid. Een woord dat we dagelijks horen. In het nieuws, op school, in gesprekken. We zeggen het vaak. Misschien zelfs zó vaak, dat het bijna vanzelfsprekend klinkt. Maar dat is het nooit. Vrijheid is geen gegeven. Vrijheid is kwetsbaar. Vrijheid vraagt om waakzaamheid, om zorg, om toewijding. Vrijheid is iets waar mensen voor gevochten hebben. Iets waarvoor mensen gestorven zijn. En ook vandaag de dag zijn er mensen die strijden om vrij te zijn. Om hun mening te kunnen uiten. Om te kunnen leven zonder angst. Om zichzelf te kunnen zijn.

Uw aanwezigheid vanavond laat zien dat we dat beseffen. Dat we willen herinneren. En dat we willen leren. Want het verleden mag ons niet loslaten. Niet als we willen voorkomen dat het zich herhaalt.

80 jaar geleden eindigde de Tweede Wereldoorlog.

Een oorlog die diepe sporen heeft achtergelaten. In landen, in steden, in families, in harten. Voor sommigen klinkt 80 jaar als heel lang geleden. Voor anderen voelt het als gisteren. De verhalen worden doorgegeven, van generatie op generatie. In herinneringen, in foto's, in stiltes. En die verhalen zijn belangrijk. Ze helpen ons begrijpen wie we zijn. Ze vormen ons. Ze maken duidelijk waarom we elk jaar opnieuw herdenken.

Want herdenken is niet alleen een moment van terugkijken. Het is ook een moment van bezinning. Wie we willen zijn als samenleving en op welke toekomst we willen bouwen.

Ook vandaag leven we in een wereld vol onrust.

Conflicten laaien op. Mensen moeten hun huis of hun land verlaten. Polarisatie groeit. Soms lijkt het alsof verschillen belangrijker zijn geworden dan wat ons bindt. Juist daarom is het zo belangrijk dat we herdenken. Dat we stil blijven staan. En dat we ons realiseren dat vrijheid vraagt om inzet. Niet alleen van mensen in uniform, ver van huis. Maar ook van ons allemaal. Hier, in onze eigen stad. Op straat. In de klas. Op het werk. En ja, ook online.

Vrijheid betekent dat we elkaar zien. Dat we elkaar de ruimte geven. Dat we naar elkaar luisteren. Dat we opkomen voor elkaar, ook als we verschillend zijn. Misschien júist dan.

Aan de kinderen en jongeren die hier vanavond zijn: jullie zijn belangrijk.

Jullie zijn de toekomst. En jullie kunnen het verschil maken. Blijf vragen stellen. Blijf je verwonderen. Praat met elkaar. Luister, ook als iemand iets zegt waar je het niet meteen mee eens bent. Vrijheid begint met begrijpen. Met het besef dat jouw stem ertoe doet – maar die van een ander ook.

Straks zijn we twee minuten stil. De stilte is krachtig. De stilte raakt en de stilte maakt ons bewust. En soms doet herdenken pijn. Maar het is nodig. Omdat we nooit mogen vergeten hoe bijzonder het is om in vrijheid te mogen leven. En hoeveel dat gekost heeft.

Vrijheid is nooit vanzelfsprekend.

Dank u wel dat u hier bent. Dank u wel dat we dit samen mogen doen. Dat we samen herinneren, samen eren, samen hopen. 

Dank u wel.